A
Anahtar teslimi: Bir yapının tüm gereç ve işciliğinin yüklenici
tarafından karşılanıp bütünüyle bitirilmiş olarak mal sahibine teslim
edilmesini öngören sözleşme biçimidir.
Askıya çıkarmak: Duyurulmak; üçüncü kişilerin, ilgililerin bilgi
almasını sağlamak için genellikle herkesin görebileceği bir yerde duyuru
tahtasına asmak. Belirli bir süre sonra duyuru konusu askıdan
indirilir.
B
Bahçekent: Sağlık ve konfor koşullarına uygun bir yaşam sağlamak
amacıyla tasarlanmış, tarıma ayrılmış bir toprak parçası ile çevrili
uydu kent.
Başkasının mülkiyetine bırakmak: Kendi üzerine tapulu bir taşınmazı
başkasının tasarrufuna bırakma; başkasının üzerine geçirme; ferağ etme.
C
Cebri satım: Malikin isteğine bırakılmaksızın, resmi makamlar tarafından
zor kullanarak yapılan artırma. Cebri artırma ya da cebri satım mal
sahibinin yararına değil alacaklının yararına yapılır.
Cephe: 1. Bir yapının yüzlerinden her biri ya da yapının üzerinde
oturmakta olduğu parselin yola bakan yüzü, önyüz. 2. Bina yüzüne dik
doğrultuda sonsuzdan bakılan görünüş.
Ç
Çap: Taşınmaz malın genel kadastro planından kopya edilmiş ve onun geometrik biçimini tek başına gösteren küçük plan.
Çekme kat: Bir binanın çatısı ile son kat arasında yer alan ve yapının ön çizgisinden geri çekilerek yapılan kat.
D
Düzenli konut alanları: Onanlı imar planlarına ve imar mevzuatına göre oluşmuş ya da oluşacak olan bölgeler.
Düzensiz konut alanları: Gecekondular ile imar planına ve mevzuatına aykırı yapılaşmış diğer yapıların oluşturduğu bölgeler.
E
Ecrimisil: Bir malın kullanılmasından doğan yararın para ile
değerlendirilmesi; işgal tazminatı; bir taşınmazı haksız bir biçimde
kullanan kişinin malike ödeyeceği tazminat.
Elmen: Sahip; zilyet. Bir şeyi eylemsel olarak elinde bulunduran,
kullanan ya da onun üzerindeki ilgisini gösteren tasarrufu ile durumu
sabit olandır.
F
Faydalı alan: Bir konutun içinde, duvarlar arasında kalan kullanılabilir
alanlar toplamı; yer altı katları, oturuma uygun olmayan çatı katları
ile çok birimli yapılarda bulunan ortak bölümler.
Fenni sorumluluk: Yapı üretiminin ya da mimarlık mühendislik
hizmetlerini gerektiren herhangi bir yapımın onaylı proje, ruhsat ve
eklerine uygun olarak yapılması.
G
Gözpencere: Çatı katlarında ya da kapı üstlerinde yapılan yuvarlak ya da oval biçimli, çoğu süslü küçük pencere.
Gelişme alanı: Bir kentin ya da ilçenin plan sınırları içinde kalan ve
planlamada belirtilen süre için kentin gelişmesine ayrılan alan.
H
Harç: Yapıda tuğla ve taşları birbirine bağlamak ve kagir duvar ile
tavanları sıvamak için kullanılan kum, kireç, çimentoyu su ile kararak
yapılan karışım.
Hava bacası: Bina kitlesi içinde kalan mutfak nişi, tuvalet, banyo gibi yerlerin havalandırılmasını sağlayan boşluklar.
I
Islah: Bir bölgenin tümüyle yenilenmeksizin yaşama koşullarının düzeltilmesi ya da iyileştirilmesi.
İ
İmar adası: İmar planındaki kurallara göre oluşuturulan çevresi yol, fiziki eşik ya da plan sınırı ile çevrili adadır.
İmar parseli: İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar
Yasası, imar planı ve yönetmelik kurallarına göre üzerinde yapı
yapılması için oluşturulan ve imar yoluna cephesi olan kentsel arazi
parçalarıdır.
K
Karkas: Demirli betonla yapılmış bir yapının taşıyıcı öğelerinin tümüne verilen ad, yapı iskelet de denir.
Kat irtifakı: Yapılmakta olan ya da ileride yapılacak bir binanın
yapımı borcunu ve bina yapılınca da kat mülkiyeti kurulması yükümünü
doğuran bir irtifak hakkı.
L
Lebiderya: Kesintisiz deniz manzaralı daire.
Lineer kent: Bir karayolunu, demiryolunu ya da akarsuyu izleyen ya da
deniz kıyısını izleyerek giden bir yol boyunca uzanan, uzunlamasına bir
plana göre gelişmekte olan kent.
M
Maddi edim: Edimin bir malvarlığı hakkı biçiminde ortaya çıkması.
Mirasçılık belgesi: Ölenin mirasçısının kimlere ve hangi oranda düştüğünü gösteren sulh mahkemesi kararı; veraset ilamı.
N
Nirengi değerleri: Her dereceden nirengilerin, düz ya da coğrafi koordineleri, semtleri ve aralarındaki ölçülmüş uzaklıklar.
Nedensiz zenginleşme: Bir kişinin, haklı bir neden olmaksızın diğer kişi zararına kazanımda bulunması; haksız iktisap.
O
Oturma hakkı: Başkasına ait bir evde ya da bir evin bir kısmında oturma hakkı.
Onarım projesi: Yapıdaki herhangi bir değişikliği göstermek üzere
hazırlanan ve asıl projenin eki olan proje; tadilat projesi.
Ö
Ön alım: Bir malın satılığa çıkarıldığında o parayla herkesten önce alabilme ayrıcalığı; öncelikli alım.
Önalım hakkı: Hakkın konusu olan şeyi bir üçüncü kişiye satması
durumunda, hak sahibine tek yanlı bir istenç açıklaması ile satılan
şeyin mülkiyetinin kararlaştırılan bedel karşılığında önceden kendisine
devrini isteme yetkisini veren ve yenilik doğuran hak; şufa hakkı.
P
Parsel: Kentin imar planına uygun olarak, üzerinde tek bir yapı yapılabilecek bölümlenmiş toprak parçası.
Parsel derinliği: Yer bölümünün parselin arka yüz çizgisinin önyüz
çizgisine en yakın noktası arasındaki dik hattın ortalama uzaklığı.
R
Rayiç bedel: Bir ekonomik değerin değerleme günündeki normal alım satım değeri; piyasa değeri.
Rapor: Belli bir konunun araştırılıp incelenmesinden sonra konuyla ilgili düşünceleri ya da saptamaları bildiren yazı.
S
Sahanlık: Yapılarda kapı önünde merdiven başlarında ya da ortasında bulunan düzlük.
Saçak düzeyi: Binaların son kat tavan döşemesi üst kotu.
T
Taşkın yapı: Başkasının arazisine taşan yapı, taşkın inşaat.
Taşıyıcı sistem: Yapıların temel, betonarme, ahşap, çelik karkas, duvar,
döşeme ve çatı gibi yük taşıyan ve aktaran bölümleri ve dayanma
(istinat) yapıları.
U
Uygulama krokisi: Ada ya da parsellerin zeminde belirtilmesi amacıyla
paftası üzerinden alınan ölçüleri yazılarak düzenlenen kroki.
Uygulama etabı: Nazım imar planlarında sınırları belirlenen ve uygulama
imar planlarının hazırlanmasında, imar uygulamalarında ve teknik
altyapının inşasında uygulama kolaylığı sağlayan etaplama.
V
Vaziyet planı: Yapıların kentsel yerbölümü ya da yapı adası üzerindeki yerleşmelerini gösteren üstten görünüş; yerleşme planı.
Vesayet: Küçüklerin ve kısıtlıların korunması amacıyla, özel hukukta
düzenlenen ve bir kamu hizmeti niteliği gösteren kurum; vasillik.
Y
Yapı kullanma izni: Belediyelerce yapının tamamlanmasından sonra İmar
Yasası'nın ilgili maddelerine göre yapılan kontrol sonucunda verilen
oturma iznidir.
Yapı sahibi: Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişi.
Z
Zemin: Toprağın humus, kil, kum, çakıl ve taş gibi madde olarak anlatımı; taban, döşeme, temel.
Zemin kat: Döşeme üst düzeyi binanın kot aldığı noktadan en çok bir
metre yukarıda olan, imar planı ve imar yönetmeliklerinde öngörülen kat
adedine göre en alttaki kat